CECHY MAKROSKOPOWE
Grupa dojrzałych owocników |
Owocniki owalne, czasem nieregularnie bulwiaste. Podstawa owocnika często w formie trzonopodobnej struktury chaotycznych przerostów gleby i perydium. Wielkość owocników 1-5 cm. Barwa owocnika najpierw kremowobiała, potem żółtawa, aż do pomarańczowej, czerwonej, czerwonobrązowej. Powierzchnia owocnika gładka, lśniąca, u podstawy często niekompletna, ukazujące strukturę gleby. Gleba młodych owocników biała, potem żółtawa, pomarańczowo-żółta, aż do czerwono-brązowej w stadium pełnej dojrzałości, jednorodnie labiryntowata. Pory stosunkowo duże, nieregularne lub wydłużone, często pełne. Konsystencja owocnika miękka, ale zwarta, sprężysta. Na przekroju lub w miejscach uszkodzonych owocniki wydzielają sok mleczny. Za młodu cytrynowożółty, potem, białawy, wodnisty. Mleczko w smaku gorzkie i lekko piekące. Laktacja na ogół nie jest zbyt intensywna. Zapach owocowy – intensywny u starszych okazów, smak gorzkawy.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
Zarodniki w KOH 3%
Zarodniki w odczynniku Melzera
|
Perydium plektenchymatyczne 180-330 μm, zbudowane z cienkościennych strzępek 2-6 μm średnicy. Warstwa zewnętrzna – suprapellis – zbudowana ze splecionych strzępek w zarysie ułożonych trichodermalnie – prostopadle do powierzchni owocnika. Część strzępek tworzy pseudodermatocystydy na powierzchni perydium do 60 μm długości. Głębsza warstwa subpellis zbudowana z mocno splecionych, żółtawych strzępek, poprzecinanych licznymi przewodami mlecznymi – latycyferami o średnicy 6-14 μm. Zarodniki kuliste do owalnych, o średniej wielkości 10-15 x 8-13 μm, Q=1,0-1,2. Zarodniki wyraźnie urzeźbione, pokryte drobnymi, lekko zaostrzonymi kolcami o średniej wielkości 1-2 μm. Najpierw bezbarwne, potem bladożółtawe. Zarodniki słabo amyloidalne. Podstawki cylindryczne, hialinowe 30-60 x 5-10 μm, zawsze jednozarodnikowe. W hymenium brak makrocystyd. Subhymenium zbudowane z silnie splecionych, hialinowych strzępek 4-10 μm, ułożonych prostopadle w stosunku do płonnej tramy.
|
|
|
Perydium - przekrój |
Strzępki perydium |
Dojrzałe zarodniki |
|
|
|
Fragment subhymenium |
Jednozarodnikowe podstawki |
Latycyfera |
|
SIEDLISKO
|
Lactarius stephensii preferuje siedliska wyżynne i górskie z glebami o znacznej zawartości węglanu wapnia. Mikoryzuje z większością drzew liściastych. Znajdowany w zacienionych, nieco wilgotnych miejscach, częściej u podstawy stoków, nigdy na odkrytych szczytach. Wyrasta niezbyt głęboko pod powierzchnią gleby – często również semihypogeicznie, lub bezpośrednio w liściastej ściółce. Owocniki wyrastają w licznych grupach. Dojrzałe okazy można zbierać od sierpnia do listopada. Typowy gatunek preferujący środkowoeuropejski klimat umiarkowany. |
WYSTĘPOWANIE
|
Lactarius stephensii został znaleziony po raz pierwszy w 2009 roku. W momencie znalezienia nie były znane doniesienia o występowaniu tego gatunku w Polsce. Jest gatunkiem częstym – wśród podziemnych Lactarius, najłatwiejszym do odszukania w warunkach polskich. W Europie często znajdowany. Podawany z większości krajów Europy. Bardzo częsty w krajach alpejskich.
Wyżyna Śląska – DF02, Psary k. Tarnowskich Gór, Październik 2009
Wyżyna Kielecka – EE 83, Chęciny k. Kielc, Listopad 2009
Beskid Mały – DF 96, Koziniec k. Wadowic, Wrzesień 2010
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 06, Podlesice k. Zawiercia, Maj 2014
Beskid Zachodni – DG16, Zawoja k. Żywca, Wrzesień 2019
|
UWAGI
Grupa dojrzałych owocników |
Lactarius stephensii makroskopowo jest bardzo podobny do innych gatunków w obrębie rodzaju, a szczególnie do L. borzianus. Odróżniają go jednozarodnikowe podstawki, plektenchymatyczne subhymenium oraz mikoryzowanie wyłącznie z drzewami liściastymi.
|